अबको लुम्बिनी साँस्कृतिक नगरपालिकाको मेयर कस्तो ?

देशैभरी अहिले पालिकास्तरीय निर्वाचनको बिगुलबज्यो । चुनावजित्नकालागि सबै दलहरु आ–आफ्नो प्रयासमालागेका छन् सबै जसो प्रमुखदलहरुले मेयरलगायतकास्थानहरुकालागिउम्मेदवारी घोषणा गरेका छन् र गर्दै पनि छन् । नेपालभनेको केहि सहरहरु मात्रहुन् भन्ठान्ने,आफ्नो ठाउँ कमआँकलनगर्ने हाम्रो प्रबृत्तीले हावामा कुरा गर्ने खालकामानिसहरु निर्बाचनजितेर जाने गरेकाछन् ।

यसै बीच कुरा गरौं एसियाकाप्रकाशभनेर एसियामासिमित राखिएकागौतम बुद्धको जन्मस्थलीलुम्बिनी सांस्कृतिकनगरपालिकाको । प्रथम त हामीकतिलाचार छौं, शदिऔंबाट जवकिगौतम बुद्ध संसारकालागिउज्यालो प्रकाशभइरहँदापनि संसारकाबौद्ध धर्मावलम्बिहरुकालागि एक पल्ट पुग्नै पर्ने स्थानलुम्बिनीभइरहँदापनिगौतम बुद्धलाई एशियामासिमीत राखिएको कथनलाई परिवर्तन गरि The Light Asia होइनन् उनीसंसारकाउज्यालो The Light World हुन् भनेर कायम गराउनुपर्ने बेलाभएको छ । यतिमात्रहोईन, लुम्बिनीका समस्यापहिचानगर्न सक्ने तथायसका समाधानकाउपायखोजीगर्न सक्ने मेयर लुम्बिनी सांस्कृतिकनगरपालिकामानिर्वाचितहोस् भन्ने चाहनापनिजनताको छ ।

आजभन्दा ४३ बर्ष अघिको मास्टर प्लानअनुसार लुम्बिनीबिकास कोषले अनवरत कामगरिरहँदापनिकामले पूर्णतापाउन सकेको छैन । बौद्ध शिक्षालाई मध्यनजर गरेर लुम्बिनीमाबौद्ध बिश्वबिद्यालयको स्थापनाले यस क्षेत्रको शैक्षिकमाहोल अझै परिवर्तन भएको छ । बिश्वकादात्री संस्था देखि सामाजिककार्य गर्ने संस्थाहरुको रोजाईमालुम्बिनी पर्न सकेको छ । यस क्षेत्रको जनसंख्यादिनानुदिन बढेको बढ्यै छ । मानिस नेपालको हरेक ठाउँबाट काठमाडाँै बस्ने चाहना राख्दछ । त्यहाँकुनै व्यवसायको थालनीपश्चातजवपर्यटन व्यवसायमाचासो बढ्न थाल्छ अनिदक्षताहासिलगर्न थाल्दछ त उसको अर्को रोजाई लुम्बिनीहुने गरेको हामी स्थानीयबासीले पाएका छौं । यसरी लुम्बिनीमा काठमाडौं पछिको देशका सबै स्थानकामानिसको प्रतिनिधित्वपाउन सकिन्छ । यस अर्थमापनिआर्थिक, सामाजिक, बौद्धिकतथा स्थानीय बाट राष्ट्रिय तथाअन्तर्राष्ट्रिय तहमा संजाल रहेका स्तरीय तथा सबल युवाहरुको रोजाईमा रहन सफलहुदैछ लुम्बिनी क्षेत्र ।

जनघनत्व बढ्दैजाँदायहाँबिभिन्नकिसिमकाआवश्यकताहरु पनिथपिदै जान्छन् । सेवा सुबिधाहरु पनिथपगर्दै जानुपर्ने देखिन्छ । तर के कस्ता सेवा सुबिधाहरु थपगर्नु पर्ला ? कस्ता योजनाहरु ल्याउनुपर्ला? यस बारेमा सोच्ने कसले ? कुनै समयमायहाँ सिंगल लेनको बाटोले पुग्दथ्यो, अहिले चारलेनको चिल्लो बाटो पनि साघुरीरहेको छ । गाडीको चाप बढेको बढ्यै छ । यसरी यहाँट्राफिक साथमाफोहोरको समस्या देखिनथालेको छ । यस पछि यहिठाउँमासडकजामको समस्यापनिआउनथालिसकेको छ । ठाउँ ठाउँमा अव्यवस्थितपार्किङकाकारण जामकोसमस्या समेत जनताले भोग्नथालेका छन् ।व्यवस्थित ढल निकासको अभावमालुम्बिनी क्षेत्र दुर्गन्धितहुने बेलाआईसकेको छ । अव, लुम्बिनीको मेयर यस्तो हुनुपर्छ किआजको होईन अवको १०० बर्षको समस्या देख्नसकोस अनिआजै बाट समाधानकाउपायहरु सोच्न सकोस । यहाँ मैले दर्शाएको समस्या केवलप्रतिनिधि समस्याहुन् ।

यस्ता कैयौं समस्याहरु आँकलनगर्न सक्ने मानिस मेयर बनोस ।अवको हाम्रो मेयर यस्तो हुनुपर्छ किउसले जनताको कुरा सुनोस र हावामा कुरा नगरी शहरको विकास गरोस ।अवकाजनता बजेटको हिसावकिताव राख्न सक्ने भएका छन् । त्यसैले बेरुजू बजेट नवनाउने मेयर होस् । बिकास बजेट बिकास कार्यमाखर्च गर्ने मेयर होस । बजेट माआँखा आषाढमा मात्रनपरोस् । कामगर्नकालागिबाँकिका एघार महिना समेत छन् भन्ने बुझ्ने मेयर चाहियो । बिद्यालयमाआउने खाजाखर्चमा समेत आँखालगाउन नछाड्ने खालका मेयर अवको रोजाईमा पर्नेछैनन् । नगरपालिकाकाकर्मचारी पाल्नअनिआफू तथाआफ्नाआसेपासेहरुको आम्दानीको श्रोत बन्ने मेयर अबहाम्रो रोजाईमाहुने छैन । बैठक, भ्रमण, तालिम, गोष्ठिको मात्रआयोजनागर्ने र भत्ताबितरणमुखी नभई ठोस कार्यमुखि मेयर आजको आवश्यकता रहेको छ ।नेपाल सरकारले तोकेको आफ्नो तलव सुबिधामाचित्तबुझाउने हाम्रो मेयर होओस । कागजीआयोजनाहरु तनिकै देखियो तर कार्यान्वयनमाल्याउने मेयर हामीलाई चाहियो । न्यूनप्रशासनिकखर्च गरि प्रशासनिकखर्च नियन्त्रण गरि प्राप्तअनुदान र राजस्व बाँडफाँडको रकमअधिकतमरुपमाबिकासमा परिचालनगर्ने मेयर हामीलाई चाहियो । तेर्साईएका योजनाहरु कार्यान्वयनगर्ने मेयर हामीलाई चाहियो । योजनाकालालिपप धेरै भै सके । नगरपालिकाआफ्नाआसेपासेलाई जागिर खुवाउने ठाउँ नबनाउने मेयर हामीलाई चाहियो । राष्ट्रिय नियमकानूनकाअधिनमा रहीकामगर्ने मेयर हामीलाई चाहियो ।

अवको मेयर रोज्नु भन्दापहिलाआफ्नो नगरको अडिट रिपोट हेर्ने बानीबसालौं जसबाट हाम्रो करको कति दुरुपयोग भएको छ थाहालगाउन सकिन्छ । देख्न सकिन्छ कति रकमनियममिचेर खर्च गरेकोछ । नियममिचेर, बिनाबिलभर्पाई, बिना टेण्डर त रकमखर्च भएको छ भने बिलमिलाएर कति के के भएको होला साधारण मानिसले पनिअनुमानलगाउन सक्छ । त्यसैले अवको हाम्रो रोजाई भ्रष्ट मेयर तथा वडा हुने छैन ।

लुम्बिनीलाई उत्कृष्ट सहर बनाउने मेयरको आफ्नै भिजन हुनुपर्छ, सडक, खानेपानी, ढल, सडक बत्तीलगायतनगरपालिकाका सबै सम्पत्तिको अधिकतमउपयोग गर्न सक्ने समाजसेवीमेयर अवको हुनु पर्नेछ । यहाँकाबासिन्दाको चासो पनियसकालागिहुन पर्नेछ । यसकालागिमेयर संग ठोस योजनाहुनु अत्यन्त जरुरी छ, जनसङ्ख्याकाहिसाबले सहरमाकतै पनि सार्वजनिकशौचालय र शौचालयनहुँदाविशेषगरी महिलाकालागि ठूलो लाजमर्दो अवस्थाआईसकेको छ, यसको समाधान कसरी हुन्छ, गम्भीर रूपमालिन सक्ने अवको मेयर हुनुपर्छ।

लुम्बिनीका मेयरमा सहरको सुन्दरतासँगै धर्म र राजनीतिबीच सन्तुलनकायम राख्नुपर्ने विशेषता रहेको हुनुपर्नेछ ।लुम्बिनी क्षेत्र सबै खाले धार्मिक आश्था रहेकामानिसको बसोबास रहेको स्थानभएकोले यसको सुन्दरतालाई अझ प्रगाढ गराउन सक्ने क्षमताभएको मेयर हुनुपर्नेछ ।
अव स्थानीयवा राष्ट्रिय जनप्रतिनिधि रोज्दाहाम्रालाई होइन राम्रालाई रोजौं ।