- मनोरञ्जन शर्मा
भैरहवा ।
कम प्रकाशमा पनि उडान तथा अवतरण गर्न मिल्ने प्रविधि आइएलएस (इन्ष्ट्रुमेन्टल लेन्डिङ्ग सिष्टम) जडान भएर पनि सञ्चालन हुन नसक्दा भैरहवा स्थित गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलबाट अन्तर्राष्ट्रिय उडान १ महिनादेखि हुन सकेको छैन् । आईएलएस सञ्चालन गर्दा त्यसको तरंग (वेभ)ले भारतीय भू–भाग समेत छुने भएकोले भारतको अनुमति नहुँदा आईएलएस सञ्चालनमा आउन नसकेको हो ।
भैरहवा विमानस्थलबाट कुवेतको जजिरा एअरवेजले नियमित उडान र हिमालयन एअरलाईन्सले चार्टर उडान भर्दै आएको थियो । जजिराले गत जेष्ठ २ गतेबाट कुबेतमा नियिमत उडान गर्दै आएकोमा पौष ३ गतेदेखि उडान स्थगित गरिएको जानकारी पत्र पठाएको र हिमालयन एअरलाइन्सले प्राविधिक समस्याका कारण केही समयका लागि उडान स्थगित गरेको पत्र पठाएको गौतम बुद्ध अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलका महाप्रबन्धक गोबिन्द दहालले बताए ।
जाडो याममा शितलहर सुरु भएसँगै विमान अवतरणमा समस्या भएपछि अन्तराष्ट्रिय उडान हरु स्थगित भएको हो, एक महिना भयो, उडान बन्द गरेको नभई स्थगित गरेका हुन्, मौसम सफा भएसँगै नियमित उडान गर्ने जानकारी एअरलाइन्स कम्पनिले दिएका छन्, महाप्रबन्धक दाहालले भने ।
आईएलएस उपकरण जडित छ, तर सञ्चालनमा छैन । सञ्चालन नहँुदा समस्या भएको हो । आईएलएस सञ्चालनमा ल्याउन सके ६०० लेखि ७ सय मिटर भिजिबिलीटीमा पनि उडान अवतरण हुन सक्छ, दहालले भने आईएलएस उपकरण सञ्चालनको विषयमा केन्द्रीय कार्यालयमा जानकारी भैसकेको र दुई देश बिचको कुरा भएकाले माथिबाटै समाधानको टुंगो लाग्ने उन्ले बताए ।
कम भिजिबिलिटी (खराब मौसम) मा पनि विमान उडान–अवतरण गर्न सकिने क्याटोगरी–१ को आइएलएस (इन्सट्रुमेन्ट ल्याडिङ्ग सिस्टम) उपकरण विमानस्थलमा जडान छन् । तर, आइएलएस सुचारु गर्दा उक्त उपकरणको वेभ केही भारतीय भूमिमा पनि पुग्ने गर्दछ । त्यसैले यो सञ्चालनका लागि नेपाल–भारत बीच सहमती हुन आवश्यक छ । जुनहुन सकेको छैन । भारतले अनुमति दिएको अवस्थामा खराब मौसममा पनि आइएलएसको सहायतामा विमानहरु सहजै अवतरण गर्न सक्नेछन् । अन्य मौसममा भन्दा विशेष गरी आइएलएसको सहायताले जाडोयाममा कम प्रकाश हुँदा पनि अबतरण र उडान सजिलै हुन सक्छन्, झाले भने ।
पर्याप्त प्रकाश (भिजिबिलिटी) मौसम खराबीका कारण तीन पटक अन्तराष्ट्रिय उडान भारतको लखनउ विमानस्थलमा डाइभर्ट भइसकेको छ । अहिले उडानपूर्ण रुपमा बन्द भएको बाहिर आएको छ, यो हल्ला निराधार हो, दिउँसो मौसम सफा भएकोले अहिले विदेशबाट चार्टर्ड जहाज आइरहेका छन् । अघिल्लो हप्ता पनि भियतनामको चार्टर्ड जहाज आएको थियो, महाप्रबन्धक झाले भने । जजिराले पनि गरेको विमान अवतरण भएको छ ।’
नियमित उडान भर्ने जजिराले एका बिहानै अवतरण र उडान गर्ने तालिका भएकोले जाडोयाममा सोही समयमा हुस्सु–कुहिरो लाग्नाले समस्या उत्पन्न भएको उनले बताए । उनका अनुसार उडान स्थगित भएको जजिराको यही माघ ३ गतेदेखि नियमित उडान भर्ने तालिका विमान स्थल कार्यालयलाई उपलब्ध भएको छ ।
गौतम बुद्ध विमानस्थलबाट पौष ३ गतेदेखि उडान स्थगित भएको जजिरा एअरवेजले भने टिकट बुकिङ्ग गरिसकेका यात्रुहरुलाई भैरहवाबाट काठमाडौं लगेर त्रिभुवन अन्तराष्ट्रियबाट सेवादिइरहेको जनाएको छ । ‘‘मौसम अनुकुल नभएकै कारण गौतम बुद्धबाट उडान स्थगित गरेका हौँ’ जजिरा एअरवेजको नेपाल अपरेशन प्रमुख संगिता रौनियारले फोन मार्फत भनिन्, ‘मौसम अनुकुल भए लगत्तै गौतम बुद्धबाट उडान सुरु गर्ने अवस्थामा छौँ ।’ उनका अनुसार मौसम अनुकुल नभएको समयमा पनि एक÷दुईवटा फ्लाइट अवतरण गर्ने प्रयास गरिए पनि सफल नहुदाँ भारतको लखनउमा अवतरण गर्नुपरेको थियो । जसले विमान कम्पनी र यात्रु दुबैले समस्या झेल्नु परेको थियो ।
‘बाहिर अनावश्यक रुपमा अनेकन कुरा आइरहेका छन् तर हामी गौतमबुद्धबाट उडान भर्ने तयारी अवस्थामा छौँ’ उनले भनिन्, ‘मौसमले गर्दा मात्र समस्याभएको हो, यदि गौतम बुद्धबाट कम्पनीको उडान भर्ने इच्छा नै छैन भने हामीले डिक्लियर गरिसक्थ्यौँ तर हामीले त्यसो गरेका छैनौँ ।’
विमान स्थलमा क्याटोगरी–१ को आइएलएस उपकरणहरुका साथै क्याटोगरी–२ का उपकरण पनि प्रयोग गरिएको छ । आइएलएस क्याटोगरी–१, क्याटोगरी–२, क्याटोगरी–३ को ए, बी, सि उपकरणले पनि क्रमशः खराब मौसममा पनि विमानलाई उडान–अवतरण गर्नमा सहजताप्रदान गर्ने हो । क्याटोगरी–२ मा केही थप उपकरणजडान गरेर खराब मौसममा पनि विमान स्थल संचालन गर्न सकिने विषय भए पनि आइएलएस सुचारु गर्दा भारतको भूमिमा रेन्जपुग्ने हुदाँ उक्त कार्य नगरिएको उनले बताए । अनुमतिविना उक्त कार्य गरिएमा विमान दुर्घटना वा कुनै समस्याको क्षतिपूर्तिको दावी गर्न नमिल्ने उनी बताउँछन् ।
गौतम बुद्धबाट उडान भर्नका लागि २०÷२५ वटा मुलुकका विमान कम्पनीहरुले छलफल गरेका छन् । तर सुविधा, सुरक्षा, नाफा लगायतका विषयमा कुनै न कुनै कमीभएकोले तत्कालै उडानभर्न इच्छुक नदेखिएको विमानस्थल कार्यालयका एक कर्मचारीले बताए ।
विमानस्थललाई लक्षित गरी भैरहवामा अर्बौ रुपैयाँ लगानी भइसकेको छ । तर, यस विमानस्थलबाट विदेशी कम्पनी जजिरा एअरवेजले नियमित उडान भरिरहँदा राष्ट्रिय ध्वजाबाहक नेपाल एअरलाइन्सले उडानप्रति चाँसो नदिदाँ यहाँका पर्यटन लगायत व्यवसायीहरु रुष्ट छन् । गौतमबुद्धलाई उकास्नका लागि विदेशी कम्पनीले चाँसो व्यक्त गर्दै उडान भरिरहँदा अहिलेसम्म राष्ट्रिय ध्वजाबाहक नेपाल एअरलाइन्सले यहाँबाट अन्तराष्ट्रिय उडान नभर्दा आफूहरु आश्चर्यमा परेको सिद्धार्थ उद्योग वाणिज्य संघका अध्यक्ष भीष्म न्यौपाने बताउँछन् ।
‘गौतमबुद्धमा अहिलेसम्म जजिरा र हिमालयन मात्र आएको अवस्था छ, अन्य विदेशी कम्पनी ल्याउन नसक्नुमा राज्यको कमजोरी हो’ उनलेभने, ‘विदेशी कम्पनीन आएको अवस्थामा अर्बौ लगानीमा निर्माण भएको विमान स्थलर यो क्षेत्र चलायामन बनाउनका लागि राष्ट्रिय ध्वजाबाहक नेपाल एअरलाइन्सले भए पनि उडान भर्नुपर्छ ।’
उनले विमानस्थलबाट नेपालए अरलाइन्सको सेवा सुचारु गरेपछि अन्य विदेशी विमान कम्पनीहरु पनि आउने सम्भावना रहेको बताए । विमानस्थलमा देखिएका समस्याहरु राज्यले समाधान गर्नुपर्ने बताउँदै पूर्ण रुपमा विमानस्थल सञ्चालनका लागि जनस्तरबाट दवावका कार्यक्रम सुरु गर्ने तयारी भइरहेको उनले बताए ।
गत सात महिनामा गौतम बुद्ध अन्तराष्ट्रिय विमानस्थलबाट १ सय ५४ वटा अन्तराष्ट्रिय उडान–अवतरणभएको भएको विमानस्थल कार्यालयले जनाएको छ । उक्तअवधिमा १३ हजार ५ सय ९३ जना यात्रु विदेशीबाट आएको र १८ हजार २५ जनायात्रुहरु गएको गरी ३१ हजार ६ सय १८ जनायात्रुले सेवा लिएकाछन् ।
एअर रुट सिधा नभएको, बी ३४५ टु वे हुन नसक्नु हाल वान वे मात्रभएको, नो अब्जेक्सन लेटर भारतीयनागरिकलाई विमान स्थलबाट अन्तराष्ट्रिय उडान गर्नका लागि आवशयक पर्नेमा सो नभएको, आइएलएस संचालनमा ल्याउन समस्या भएको जस्ता विमानस्थल संचालनमा मुख्य चुनौती देखिएको गौतम बुद्ध अन्तराष्ट्रिय विमानस्थल कार्यालयले जनाएको छ ।
Get real time update about this post categories directly on your device, subscribe now.
